معرفی چند گونه چوب وکاربردهایشان

معرفی چند گونه چوب وکاربردهایشان

* راش چوبی است نیمه سخت و سنگین و خوشتراش با قابلیت تورقی بسیار مناسب، مناسب برای روکش گیری الوارگیری، پارکت تراورز، تخته چند لایه، صنایع مبلمان (به خصوص مبلهای خمیده)، قایق سازی.نام علمی این چوب Fagus orientalis نام فارسی و بومی راش و مرس و نام انگلیسی آن Beech است. از خواص ظاهری چوب راش درون نامشخص و به رنگ کرم مایل به قرمز است. دوایر سالیانه فشرده و در نتیجه در مقاطع طولی دارای خطوط کم و بیش مشخص ناشی از آن است. از بارزترین خصوصیات شاید بتوان به پره های چوبی در مقاطع طولی اشاره کرده که در مقطع شعاعی به پرمگس و در مقطع مماسی به دوک معروفند و این پره ها به صورت لکه های قرمز دیده میشود.  چه بسا گاهی این پرمگس های زیبا عیب محصوب میشوند چرا که به عقیده نجاران این بخشهای چوب پس از رنگ کاری سیاه میشوند. گونه راش چوبی نیمه سنگین و دارای بافتی همگن و تقریبا مقاوم در برابر حشرات و قارچهاست. گرده بینه های درجه 1 و 2 راش در ایران بیشتر به مصرف کارخانجات روکش و تخته لایه می رسد و گرده بینه های درجه 3 پس از تبدیل به الوار به بازار تهران (پل چوبی) روانه می شوند. بنا به اطلاعات بازار میزان تفاوت قیمت آن در 6 ماهه نخست در بازار تهران بوده است. به دلیل بافت همگن و درجه سختی مناسب این چوب بیشترین تقاضا را برای خرید به منظور تهیه مبل در بازار دارد. همچنین به دلیل قابلیت آغشتگی با انواع محلولهای حفاظتی بیشترین گونه مصرفی در کارخانه های اشباع است. البته اخیرا گونه های خارجی راش از طریق آذربایجان وارد ایران شده است که بنا به ادعای مبل سازان و فرشندگان چوب کیفیت چوب راش ایرانی را ندارد ولی به دلیل ابعاد و رطوبت مناسب تخته ها میزان ضایعات کمتری، در امر فرآیند تولید دارد. * توسکا چوبی سبک، نرم، راست تار، خوشکار، زیر بافت و قابل تورق می باشد که در تختۀ چند لایی مخصوصا لایه های وسطی، جعبه سازی، مدل سازی، اسکلت مبلمان کاربرد دارد.دو گونه توسکای قشلاقی و ییلاقی به نام های علمی Subcordate Alnus و Glutionose Alnuse در ایران وجود دارد. نام های محلی توسکا، تسکا و توسه است.  چوب درون نامشخص، رنگ کرم مایل به قرمز، دوایر سالیانه پهن با حدود نسبتا مشخص و موجدار در مقطع عرضی و پره چوبی آجری شکل قرمز رنگ در مقطع شعاعی و دوک های ظریف (پره ها) در مقطع مماسی از خصوصیات ظاهری چوب است. چوبی نیمه سنگین تا سبک است که به دلیل پرداخت و رنگ پذیری شکاف خوری و ابزار خوری خوب در صنعت مبلمان مصرف دارد ولی کم دوام بوده که البته در آب دوام قابل توجهی دارد. بیشترین میزان فروش را در بازار چوب فروشان پس از راش را داراست که البته در حال حاضر مهمترین مورد مصرف آن طبق آمار موجود در کارخانجات تخته لایه سازی آن در برابر آب در ساختن بناهای آبی نیز مصرف میشود. قیمت چوب توسکا به صورت الواری در سال بوده است. * افرا چوبی است سخت، سنگین، راست تار، خوشکار، سبک و شکننده و قابل تورق و مناسب برای صنایع کف پوش و روکش سازی، ساخت تخته چند لایه، قالب کفش، ساخت لوازم مهندسی، پوشش سطوح بزرگ، دیوار ها و رویه میزها و تخته خرده چوب، قابلیت کنده کاری و ظریف کاری، مجسمه سازی، مبلمان و خراطی.این خانواده دارای گونه های مختلفی در ایران است از جمله میتوان افرا پلت، افرا شیردار و کیکم را نام برد. بزرگترین و فراوان ترین افرای ایران اپلت با نام علمی insigne Bosso و نام انگلیسی Maple است. این گونه چوب درون نامشخص، چوب سفید مایل به کرم با درخشندگی کم و بیش صدفی دارد. دوایر سالیانه به دلیل فشردگی چوب تابستانه در مقطع عرضی کاملا مشخص و در مقطع مماسی نقوش مواج و در مقطع عرضی نقوش رگه ای مانند ایجاد کرده است که پره های چوبی ظریف و قهوه ای رنگ و براق در دو مقطع مختلف طولی به صورت لکه ها و دوک ها نمایان است. چوبی نیمه سنگین با پرداخت آسان و هم کشیدگی کم باعث شده تا در صنعت مبلمان و روکش گیری جایگاه ویژه ای داشته باشد. * چوب نراد (روسی) واژه چوب روسی در بازار چوب ایران به هر نوع چوب سفید رنگ وارداتی از روسیه تلقی میشود و کاربرد آن هم چندان تفاوتی نمی کند در حالیکه این چوب سفید خود شامل گونه های کاملا متفاوت چون نراد، نوئل و انواع کاجها می شوند. همچنانکه گفته شد یکی از گونه های چوبی که به چوب روسی معروف است Abies یا نراد است که نام رایج آن در دنیا Fir و Sapen است. این چوب فاقد درون چوب مشخص و به رنگ سفید مایل به قرمز، فاقد مجاری صمغی، راست تار، سبک، واکشیدگی و همکشیدگی کم، قابلیت ترک خوردن کم هنگام خشک شدن، بسیار خوش کار، سنباده خوری خوب، میخ خوری و پیچ خوری عالی هستند ولی با وجود تمام مزایا به راحتی در مقابل قارچها دچار مرض لکه آبی یا لکه قرمز میشوند از استحکام آن می کاهد. حشرات نیز علاقه زیادی به لانه گزینی و تخم گذاری در آن دارند و باید توجه داشت که چوبها دارای رگه قرمز به هنگام خشک شدن کاملا تاب بر می دارند. این چوب به علت سبکی و ضریب الاستیته بالا از بهترین چوبها برای اسکلت ساختمان هاست. الیاف بلند و خمیر سفید آن در کاغذسازی مصرف فراوان دارد. در ایران این چوب غالبا در صنایع مبلمان استفاده می شود. *چوب بلوط (سخت و محکم) مناسب برای روکش گیری (با عرض کمتر از 1mm)، بشکه سازی، پارکت سازی، کف پوش ساختن تخته هایی که بر روی سقف خانه ها در مناطق پر باران نصب می شوند، (مقاوم در برابر رطوبت و بکارگیری در اسکله سازی و بنادر، استفاده در انواع مبلمان، کتابخانه، میز و صندلی و ... ساخت تراورز (چوب های نصب شده در زیر ریل راه آهن)، ساخت دسته افزار و وسایل، استفاده در ساخت واگن و کشتی سازی و همچنین به عنوان تیرهای شبکه مخابراتی (بعد از اشباء شدن چوب) کاربرد دارند.   *چنار چوبی سخت و راست تار، کم دوام، با قابلیت میخ خور خوب، در ساخت مبلمان و غربال، روکش سازی و همچنین ستون معابد و مساجد کاربرد دارد. پرداخت پذیر و با برش بدون پودر. (کارهای ظریف) *چوب ساج چوبی سنگین، روغنی، خوش تراش و زیبا که از آن در ساخت مجسمه های چوبی استفاده می گردد. *چوب کاج چوبی نرم، راست تار، سبک که کم دوام است و زود می پوسد، و از آن برای ساخت جعبه، مبلمان و همچنین کاغذ سازی استفاده می شود. *چوب گلابی (امرود) چوبی سخت و مقاوم با دوام ، راست تار، صاف،سنگین که در ساخت ابزارهای چوبی دقیق (مانند خط کش)، قاب سازی و ادوات چوبی وهمچنین در ساخت مهر (مهر قالب پارچۀ قلمکار) بکار می رود. *چوب آبنوس چوبی بسیار سخت و سنگین بوده که دارای استحکام فراوان می باشد لذا کم یاب و گران می باشد و از آن در ساخت خاتم (به عنوان مثلث های سیاه رنگ) استفاده می شود.  *چوب توت سفید چوبی سخت، سنگین، راست تار و بادوام است که در ساخت روکش، ابزار چوبی منزل، خاتم کاری و ساخت سازهای موسیقی کاربرد دارد. *چوب سرو چوبی بسیار نرم و سبک که به آسانی قابل کار کردن و رنگ آمیزی می باشد و از آن بیشتر برای پوشش داخلی دیواره ها در کابین و ساختمان استفاده می شود. (قرمز مایل به قهوه ای)  *نارون چوبی محکم، سنگین، مناسب برای هوای مرطوب با نقوش زیبا که از آن اغلب روکش تهیه می کنند و به علت خاصیت خم پذیری برای کارهایی که پیچاندن چوب لازم باشد بکار می رود.  *چوب ارسی چوبی سخت، معطر، محکم و قوی که به آسانی خم می شود و زود می پوسد برای مبلمان سازی کاربرد داشته و برای خراطی بسیار مناسب است.  *چوب انجیلی بسیار سخت با وزن مخصوص بالاست شکننده بوده و برای ستون معادن و تونل ها و اشیاء مقاوم به سایش (قرقره، دوک نخ ریسی، پاشنۀ کفش) بکار می رود.  *چوب شمشاد از چوب های بسیار سخت، متراکم و سنگین و بادوام که در ساخت صنایع دستی و ادوات مهندسی لوازم خانگی کاربرد دارد.  *ماهون چوبی نیمه سخت و نیمه مستحکم با سنگینی متوسط که از آن برای ساخت مبلمان گران قیمت استفاده می شود. از جمله زیباترین چوب های جهان است. *سرخدار چوبی سخت و سنگین و مقاوم در برابر حشرات که در منبت کاری، قایق سازی و مصنوعات تزئینی کاربرد دارند. *چوب ملچ از جمله چوب های زیبا، خوش نقش و دکوراتیو ایران می باشد. در درجه اول مناسب برای صنایع روکش سازی می باشد، همچنین ساخت تخته چند لایه، درهای ماسیو (چوب خالص)، ادوات ورزشی و خراطی پایه ها و نرده ها کاربرد دارد. ملچ چوبی نیمه سنگین و نیمه سخت، راست تار و خوشکار با قابلیت تورق عالی است. *چوب آزاد به دلیل وجود خاصیت ارتجاعی و ارتعاشی (الاستیسیته) در مواردی از جمله ساخت وسایل ورزشی قابل ارتجاع (تخته پارالل و بارفیکس)، پاروی قایقرانی، تخته زیر فنر اتومبیل، همچنین ساخت وسایل موسیقی (سنتور) کاربرد دارد. آزاد چوبی سنگین و با دوام است. *چوب صنوبر و تبریزی چوبی راست تار، نیمه سبک و خوشکار و قابل تورق است که به عنوان تیرهای مخابراتی، تیر ساختمانی، کبریت سازی، ساخت وسایل کشاورزی، جعبه سازی و ساخت قفسه بندی کاربرد دارد و کاغذ سازی و تبریزی برای سنبه کاری مناسب است. *چوب گردو چوبی نیمه سبک و نیمه نرم، قابل تورق، راست تار، خوشکار و بسیار بادوام است. چوبی است با مقبولیت جهانی بارگه ها و نقش و نگار بسیار زیبا، صیقل پذیر و همگن می باشد و رنگ پذیری و قابلیت کنده کاری خوب داشته و در صنایع مبلمان گران قیمت، ساخت پارکت، قنداق تفنگ، روکش سازی، مجسمه سازی، ابزار آلات موسیقی و ... پوست گردو در صنایع رنگ رزی و برگ آن خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد. *زبان گنجشک (ون) چوبی محکم، قوی، بادوام، نسبتا ارزان با خاصیت الاستیکی زیاد که کم پیچ بر می دارد و در ساخت چهار چوب و درب، ساز ویلن، روکش و ساخت وسایل ورزشی (چوب اسکی) بکار برده می شود. (کرم مایل به قهوه ای) *چوب ممرز در ایران گسترده گی زیادی دارد و چوبی مقاوم و با دوام سخت و سنگین است که به عنوان تراورز و تیرک های معادن زغال سنگ، زغال گیری، ساخت واگن و همچنین در ساخت کاغذ کاربرد دارد. مقاوم به سایش است. *نمدار (زیسنون- زیر نون) جهت ساخت روکش، تخته چند لایه، مجسمه سازی، خمیر کاغذ، ساخت وسایل تزئیناتی، مداد سازی و کارهای ساختمانی کاربرد دارد.

 

منابع چوبکده طوبی