ام‌دی‌اف (MDF)

نوشته شده توسط Administrator در 20 آذر 1390.

ام‌دی‌اف (MDF) مخفف واژه Medium Density Fiberboard است که جزو فرآورده‌های چوبی محسوب می‌شود. MDF نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می‌گردد. چگالی آن بین ۶۵۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.

ام دی اف را پس از تولید می‌توان روکش نمود. روکش‌های تزیینی علاوه بر زیبایی به دوام و کاربرد آن در محیط‌هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه متداول ترین نوع روکش برای MDF می‌باشد که در آن فرایند کاغذ دکوراتیو آغشته به رزین تحت فشار و حرارت بر روی تخته چسبانده می‌شود.این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایر اوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می باشد که باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته لایه، تخته فیبر سخت و شده است . در واقع این محصول (MDF) ابتدا بعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای جایگزین چوب نیز بکار رفته است. در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به روز در حال افزایش است . از جمله خصوصیاتی که باعث ایجاد کاربردهای متنوع (MDF) شده عبارتند از :
• خصوصیـات فیزیـکی و مکـانیکی بالا
• دامنه وسیع دانـسیـته (وزن مخـصوص) ، ضخامت و ابـعاد MDF قابل تولید
• قابلیت ابزار خوری ، ماشین کاری و سنباده زنی
• سطوح صاف و متراکم
• قابلیت شکل پذیری و لبه های صاف
• عدم وجود معایب چوب
• پروفیل دانسیته یکنواخت و همگن
• قابلیت انجام رو سازی های مختلف همچون انواع روکشی های چوبی و غیر چوبی، رنگ آمیزی و غیره
• پایداری ابعاد و مقاومت به فشرده شدن
• زیبایی ظاهری، طبیعت ملایم و ظریف و حالات شبیه به چوب
• قیمت مناسب
تـولیـد انواع مختـلف این محصول در جـهان دامنـه کاربـرد آن را بـسیـار وسیـع کرده است. امروزه می توان تخته فیبر های نیمه سنگین MDF بسیار متنوعی از جمله تخته های سه لایه یا یکنواخت و همگن،تخته های نازک و ضخیم در ابعاد مختلف، تخته هایی با فرم آلدئید، کم فرم آلدئید یا بدون فرم آلدئید، تخته های تبدیل به سایز شده، روکش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب گیری شده، ابزار خورده، پروفیل شده، با دانسیته های بسیار متنوع (کم یا زیاد)، مقاوم در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ، حشره و را در بازارهای جهانی یافت.
فرآیند تولید
ابتدا گرده بینه‌ها و یا مقطوعات چوبی در بخش چیپر به صورت چیپس درآمده و سپس چیپس‌ها در ریفاینر دفیبره می‌شوند. الیاف جداشده با چسب مخلوط گردیده و به رطوبت مناسب می‌رسند. مخلوط الیاف و چسب در فرمینگ بصورت کیک درآمده و در پرس فشرده می‌شوند. تخته‌ها پس از سرد شدن اندازه‌بری شده و بسته‌بندی می‌گردد.
روشهای استفاده از MDF در صنعت
تخته فیبر نیمه سنگین فارغ از خصوصیات و ویژگیهای آن) MDF معمولی و یا خاص( در صنعت به صورت های خام یا روکش شده استفاده می شود. موارد کاربرد MDF به صورت خام اندک بوده و معمولاٌ در بازار نهایی مصرف کالای ساخته شده از تخته فیبر نیمه سنگین ،ازMDF روکش شده و یا رنگ شده استفاده شده است. روش های استفاده از تخته فیبر نیمه سنگین به طور خلاصه در ذیل آمده است:
- ورقهای خام )بدون روکش(
- ورقهای روکش شده و لبه های ابزار خورده
- پروفیل های روکش شده
- چسباندن پروفیل های MDF روی صفحات

ابعاد MDF به طور معمول عبارتند از:
۴۱۰۰*۱۸۳۰ )ابعاد به میلیمترمی باشد(
۳۶۶۰*۱۸۳۰
۲۴۴۰*۱۸۳۰
۲۴۴۰*۱۲۲۰
البته اغلب سایزهای وارداتی از ایتالیا ۴۱۰۰*۲۱۰۰ و از کشور اتریش ۲۸۰۰*۲۰۷۰ و ۲۶۰۰*۲۰۷۰ می باشند.
ضخامت های تولیدی و معمول نیز به شرح زیر می باشند: ۳ ، ۴، ۶ ،۸ ،۱۰ ،۱۲، ۱۶، ۱۸، ۲۰ ، ۲۵ ، ۳۲، ۳۸ میلیمتر طبق اظهاردبیر انجمن چوب ایران تقاضا برای MDF به طور تخمینی بالغ بر ۱۴۰ هزار تن در سال میباشد. در بازار ایران در حال حاضر ابعاد بزرگتر طرفدار بیشتری دارد . با توجه به اینکه ضخامتهای مختلف هر کدام کاربرد خاص خود را دارند ولی ضخامتهای کمتر در حد ۳ میلیمتر که معمولا برای درب سازی استفاده می شوند و ضخامتهای بالاتر در حدود۱۲، ۱۶ و ۱۸ میلیمتر ازخریدار بیشتری برخوردار است. البته در مورد خریدار جزئی MDF روکش شده رنگ روکش نیز نقش زیادی دارد.
انواع MDF با خواص ویژه
به طور کلی می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین را از نظر خواص و ویژگی های آنها در دو گروه ،تخته فیبر نیمه سنگین با خواص معمولی و یا خواص ویژه طبقه بندی کرد: تخته های صنعتی خاص دارای ویژگی هایی علاوه بر مشخصات معمول MDF هستند که با اعمال تغییرات در پروسه تولید، با استفاده از چسب های مختلف یا مواد افزودنی گوناگون تولید می شوند. بعضی از انواع MDF های خاص و موارد استفاده آنها به شرح زیر هستند.
MDF نازک (Thin MDF)
این تخته‌ها به کلاسهای خیلی نازک mm8/1 تا mm 5/2 ، و از ۵/۲ تا ۶ میلی مترو ۴ تا ۶ میلی متر تقسیم می شونداستاندارد (EN-622-5)  که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. از موارد کاربرد عمومی MDF های نازک، کف کشوها، پشت کابینت ها، رویه درها و می باشد. تمام روسازی قابل انجام روی MDF معمولی روی MDF نازک نیز اجرا میشود. از سایر موارد کاربرد MDFهای نازک عبارتند از: دیوار کوب ها، پوشش های سقف، غرفه های نمایشگاهی، صنایع اتومبیل سازی، رویه لاستیک زاپاس(یدک) پشت صندلی، رویه در، تولید تخته های انحناءدار و می باشد.
MDF ضخیم(Thick MDF)
MDF های ضخیم طبق استاندارد EN-622-5 به کلاسهای ۴۵-۳۰ میلی متر و ۶۰-۴۵ میلی متر تقسیم شده اند و جهت ساخت سازه های معماری، ستونها، پایه های میز ، طاقها، رویه کاری(کابینت)، کف نیمکت و کلا مواردی که صفحات ضخیم و بزرگ با خواص ماشین کاری (خصوصا عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است ، استفاده می شوند.
مقاوم در برابر رطوبت
تولید MDF با خاصیت مقاوم در برابر رطوبت بیشتر برای مصارف در رطوبت نسبی محیط حداکثر ۸۰% با بهبود چسب اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید MDF یا استفاده از یک چسب ضد رطوبت جایگزین امکان پذیر است. تمام خصوصیات مثبت MDF معمولی در این نوع تخته‌ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت موجود است. طبق استاندارد EN-622-5 دو نوع کلاس برای اینگونه تخته‌ها وجود دارد. یکی MDF.H برای استفاده های عمومی در محیط مرطوب و دیگری MDF.HLS که برای استفاده اوراق متحمل بار در محیط مرطوب می باشد. موارد استفاده MDF مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از: مبلمان حمام و دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله‌ها ، پروفیلهای خاص و مقاوم در برابر حشرات و قارچ ها برای این منظور می توان MDF ها را با پوشش های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک های خاص ضد آتش تیمار کرد. ولی بهترین راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع تخته‌ها بعنوان مثال: پوشش دیوارها، پارتیشن ها، قفسه فروشگاههاو می باشد.
MDF با وزن مخصوص بالا(High Density Fiberboard)
MDF های استاندارد معمولی با ضخامتهای ۱۹-۱۲ میلی متر معمولا دارای دانسیته kg/m 800-650 هستند. دانسیته های بالاتر یعنی بالای ۸۰۰ نیز تولید و عرضه می شود. در واقع با اضافه کردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگین تر تولید می شود ، افزایش دانسیته قابلیت های ماشین کاری و سطح سازی رنگ، روکش و را افزایش میدهد و نیز خصوصیات مکانیکی و فیزیکی MDF نیز بهبود می یابد. از موارد استفاده این نوع MDF های سنگین (HDF) عبارتند از: کف پوشها، پله ها، قفسه های صنعتی، میز کار و MDFبا وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard)
LDF با وزن مخصوص kg/m 650-550 و ULDF با وزن مخصوص زیر kg/m 550، جهت استفاده در مواردی که وزن کمتر مورد نیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد یا در مواردی که خواص عایق صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود. این MDF ها جهت ساخت پروفیلهای تزئینی معماری، ساخت غرفه های نمایشگاهی و کلا مواردی که جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری سریع مورد نیاز است، کاربرد دارد.
MDF با روکش های تزئینی (Decorative surfaced MDF)
مهمتـرین و غیـر قـابـل تفکیک ترین کاربرد یا آماده سازی MDF جهت کاربرد نهایی، روسازی آن و خصـوصـا روکش کردن آن می باشد. انجـام عملیـات روکـش کردن MDF امـروزه جـزء خدمات ضروری تولیدکنندگان MDF به خریداران می باشد بطوریکه معمولا اکثر کارخانجات بزرگ تولید MDF دارای خطوط روکشی هم هستند. انواع روکش ها شامل روکش های چوبی (گونه های مختلف)، کاغذی، ملامینه، PVC و  میشوند.
MDFهای قالب گیری شده
در این روش تخته MDF به شکل خاصی که در پرس به آن داده می شود تولید می شوند مانند رویه درهای طرح دار و حالت دار، یک تکه MDF یا در کابینت و کشو و پنجره و این محصولات را می توان به راحتی روکش نمود(پرس ممبران) و عرضه بازار مصرف کرد. اخیراً واردات این رویه درها به ایران در حال رونق گرفتن است
MDF های قابل انعطاف
بوسیله یک پیش تیمار شیمیایی روی MDF با ترکیبات الکالین، می توان به آن خواص پلاستیک (موقتی) و قابلیت انعطاف و شکل پذیری را داد.

ام‌دی‌اف (MDF)

نوشته شده توسط Administrator در 20 آذر 1390.

ام‌دی‌اف (MDF) مخفف واژه Medium Density Fiberboard است که جزو فرآورده‌های چوبی محسوب می‌شود. MDF نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می‌گردد. چگالی آن بین ۶۵۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.

ام دی اف را پس از تولید می‌توان روکش نمود. روکش‌های تزیینی علاوه بر زیبایی به دوام و کاربرد آن در محیط‌هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه متداول ترین نوع روکش برای MDF می‌باشد که در آن فرایند کاغذ دکوراتیو آغشته به رزین تحت فشار و حرارت بر روی تخته چسبانده می‌شود.این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایر اوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می باشد که باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته لایه، تخته فیبر سخت و شده است . در واقع این محصول (MDF) ابتدا بعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای جایگزین چوب نیز بکار رفته است. در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به روز در حال افزایش است . از جمله خصوصیاتی که باعث ایجاد کاربردهای متنوع (MDF) شده عبارتند از :
• خصوصیـات فیزیـکی و مکـانیکی بالا
• دامنه وسیع دانـسیـته (وزن مخـصوص) ، ضخامت و ابـعاد MDF قابل تولید
• قابلیت ابزار خوری ، ماشین کاری و سنباده زنی
• سطوح صاف و متراکم
• قابلیت شکل پذیری و لبه های صاف
• عدم وجود معایب چوب
• پروفیل دانسیته یکنواخت و همگن
• قابلیت انجام رو سازی های مختلف همچون انواع روکشی های چوبی و غیر چوبی، رنگ آمیزی و غیره
• پایداری ابعاد و مقاومت به فشرده شدن
• زیبایی ظاهری، طبیعت ملایم و ظریف و حالات شبیه به چوب
• قیمت مناسب
تـولیـد انواع مختـلف این محصول در جـهان دامنـه کاربـرد آن را بـسیـار وسیـع کرده است. امروزه می توان تخته فیبر های نیمه سنگین MDF بسیار متنوعی از جمله تخته های سه لایه یا یکنواخت و همگن،تخته های نازک و ضخیم در ابعاد مختلف، تخته هایی با فرم آلدئید، کم فرم آلدئید یا بدون فرم آلدئید، تخته های تبدیل به سایز شده، روکش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب گیری شده، ابزار خورده، پروفیل شده، با دانسیته های بسیار متنوع (کم یا زیاد)، مقاوم در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ، حشره و را در بازارهای جهانی یافت.
فرآیند تولید
ابتدا گرده بینه‌ها و یا مقطوعات چوبی در بخش چیپر به صورت چیپس درآمده و سپس چیپس‌ها در ریفاینر دفیبره می‌شوند. الیاف جداشده با چسب مخلوط گردیده و به رطوبت مناسب می‌رسند. مخلوط الیاف و چسب در فرمینگ بصورت کیک درآمده و در پرس فشرده می‌شوند. تخته‌ها پس از سرد شدن اندازه‌بری شده و بسته‌بندی می‌گردد.
روشهای استفاده از MDF در صنعت
تخته فیبر نیمه سنگین فارغ از خصوصیات و ویژگیهای آن) MDF معمولی و یا خاص( در صنعت به صورت های خام یا روکش شده استفاده می شود. موارد کاربرد MDF به صورت خام اندک بوده و معمولاٌ در بازار نهایی مصرف کالای ساخته شده از تخته فیبر نیمه سنگین ،ازMDF روکش شده و یا رنگ شده استفاده شده است. روش های استفاده از تخته فیبر نیمه سنگین به طور خلاصه در ذیل آمده است:
- ورقهای خام )بدون روکش(
- ورقهای روکش شده و لبه های ابزار خورده
- پروفیل های روکش شده
- چسباندن پروفیل های MDF روی صفحات

ابعاد MDF به طور معمول عبارتند از:
۴۱۰۰*۱۸۳۰ )ابعاد به میلیمترمی باشد(
۳۶۶۰*۱۸۳۰
۲۴۴۰*۱۸۳۰
۲۴۴۰*۱۲۲۰
البته اغلب سایزهای وارداتی از ایتالیا ۴۱۰۰*۲۱۰۰ و از کشور اتریش ۲۸۰۰*۲۰۷۰ و ۲۶۰۰*۲۰۷۰ می باشند.
ضخامت های تولیدی و معمول نیز به شرح زیر می باشند: ۳ ، ۴، ۶ ،۸ ،۱۰ ،۱۲، ۱۶، ۱۸، ۲۰ ، ۲۵ ، ۳۲، ۳۸ میلیمتر طبق اظهاردبیر انجمن چوب ایران تقاضا برای MDF به طور تخمینی بالغ بر ۱۴۰ هزار تن در سال میباشد. در بازار ایران در حال حاضر ابعاد بزرگتر طرفدار بیشتری دارد . با توجه به اینکه ضخامتهای مختلف هر کدام کاربرد خاص خود را دارند ولی ضخامتهای کمتر در حد ۳ میلیمتر که معمولا برای درب سازی استفاده می شوند و ضخامتهای بالاتر در حدود۱۲، ۱۶ و ۱۸ میلیمتر ازخریدار بیشتری برخوردار است. البته در مورد خریدار جزئی MDF روکش شده رنگ روکش نیز نقش زیادی دارد.
انواع MDF با خواص ویژه
به طور کلی می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین را از نظر خواص و ویژگی های آنها در دو گروه ،تخته فیبر نیمه سنگین با خواص معمولی و یا خواص ویژه طبقه بندی کرد: تخته های صنعتی خاص دارای ویژگی هایی علاوه بر مشخصات معمول MDF هستند که با اعمال تغییرات در پروسه تولید، با استفاده از چسب های مختلف یا مواد افزودنی گوناگون تولید می شوند. بعضی از انواع MDF های خاص و موارد استفاده آنها به شرح زیر هستند.
MDF نازک (Thin MDF)
این تخته‌ها به کلاسهای خیلی نازک mm8/1 تا mm 5/2 ، و از ۵/۲ تا ۶ میلی مترو ۴ تا ۶ میلی متر تقسیم می شونداستاندارد (EN-622-5)  که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. از موارد کاربرد عمومی MDF های نازک، کف کشوها، پشت کابینت ها، رویه درها و می باشد. تمام روسازی قابل انجام روی MDF معمولی روی MDF نازک نیز اجرا میشود. از سایر موارد کاربرد MDFهای نازک عبارتند از: دیوار کوب ها، پوشش های سقف، غرفه های نمایشگاهی، صنایع اتومبیل سازی، رویه لاستیک زاپاس(یدک) پشت صندلی، رویه در، تولید تخته های انحناءدار و می باشد.
MDF ضخیم(Thick MDF)
MDF های ضخیم طبق استاندارد EN-622-5 به کلاسهای ۴۵-۳۰ میلی متر و ۶۰-۴۵ میلی متر تقسیم شده اند و جهت ساخت سازه های معماری، ستونها، پایه های میز ، طاقها، رویه کاری(کابینت)، کف نیمکت و کلا مواردی که صفحات ضخیم و بزرگ با خواص ماشین کاری (خصوصا عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است ، استفاده می شوند.
مقاوم در برابر رطوبت
تولید MDF با خاصیت مقاوم در برابر رطوبت بیشتر برای مصارف در رطوبت نسبی محیط حداکثر ۸۰% با بهبود چسب اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید MDF یا استفاده از یک چسب ضد رطوبت جایگزین امکان پذیر است. تمام خصوصیات مثبت MDF معمولی در این نوع تخته‌ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت موجود است. طبق استاندارد EN-622-5 دو نوع کلاس برای اینگونه تخته‌ها وجود دارد. یکی MDF.H برای استفاده های عمومی در محیط مرطوب و دیگری MDF.HLS که برای استفاده اوراق متحمل بار در محیط مرطوب می باشد. موارد استفاده MDF مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از: مبلمان حمام و دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله‌ها ، پروفیلهای خاص و مقاوم در برابر حشرات و قارچ ها برای این منظور می توان MDF ها را با پوشش های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک های خاص ضد آتش تیمار کرد. ولی بهترین راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع تخته‌ها بعنوان مثال: پوشش دیوارها، پارتیشن ها، قفسه فروشگاههاو می باشد.
MDF با وزن مخصوص بالا(High Density Fiberboard)
MDF های استاندارد معمولی با ضخامتهای ۱۹-۱۲ میلی متر معمولا دارای دانسیته kg/m 800-650 هستند. دانسیته های بالاتر یعنی بالای ۸۰۰ نیز تولید و عرضه می شود. در واقع با اضافه کردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگین تر تولید می شود ، افزایش دانسیته قابلیت های ماشین کاری و سطح سازی رنگ، روکش و را افزایش میدهد و نیز خصوصیات مکانیکی و فیزیکی MDF نیز بهبود می یابد. از موارد استفاده این نوع MDF های سنگین (HDF) عبارتند از: کف پوشها، پله ها، قفسه های صنعتی، میز کار و MDFبا وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard)
LDF با وزن مخصوص kg/m 650-550 و ULDF با وزن مخصوص زیر kg/m 550، جهت استفاده در مواردی که وزن کمتر مورد نیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد یا در مواردی که خواص عایق صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود. این MDF ها جهت ساخت پروفیلهای تزئینی معماری، ساخت غرفه های نمایشگاهی و کلا مواردی که جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری سریع مورد نیاز است، کاربرد دارد.
MDF با روکش های تزئینی (Decorative surfaced MDF)
مهمتـرین و غیـر قـابـل تفکیک ترین کاربرد یا آماده سازی MDF جهت کاربرد نهایی، روسازی آن و خصـوصـا روکش کردن آن می باشد. انجـام عملیـات روکـش کردن MDF امـروزه جـزء خدمات ضروری تولیدکنندگان MDF به خریداران می باشد بطوریکه معمولا اکثر کارخانجات بزرگ تولید MDF دارای خطوط روکشی هم هستند. انواع روکش ها شامل روکش های چوبی (گونه های مختلف)، کاغذی، ملامینه، PVC و  میشوند.
MDFهای قالب گیری شده
در این روش تخته MDF به شکل خاصی که در پرس به آن داده می شود تولید می شوند مانند رویه درهای طرح دار و حالت دار، یک تکه MDF یا در کابینت و کشو و پنجره و این محصولات را می توان به راحتی روکش نمود(پرس ممبران) و عرضه بازار مصرف کرد. اخیراً واردات این رویه درها به ایران در حال رونق گرفتن است
MDF های قابل انعطاف
بوسیله یک پیش تیمار شیمیایی روی MDF با ترکیبات الکالین، می توان به آن خواص پلاستیک (موقتی) و قابلیت انعطاف و شکل پذیری را داد.

.

ام‌دی‌اف (صنعت چوب)

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

پرش به: ناوبری, جستجو

این مقاله نیازمند ویکی‌سازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوه‌نامه، محتوای آن را بهبود بخشید.

در متن این مقاله از هیچ منبع و مأخذی نام برده نشده‌است. شما می‌توانید با افزودن منابع برطبق اصول اثبات‌پذیری و شیوه‌نامهٔ ارجاع به منابع، به ویکی‌پدیا کمک کنید. مطالب بی‌منبع احتمالاً در آینده حذف خواهند‌ شد.

برای دیگر کاربردها، ام‌دی‌اف (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ام‌دی‌اف (به انگلیسی: MDF) مخفف واژهٔ تخته فیبر با دانسیته متوسط (به انگلیسی: Medium-density fibreboard) است که جزو فرآورده‌‌های چوبی محسوب می‌شود. ام‌دی‌اف نوعی تخته فیبر است که به روش خشک تولید می‌گردد. دانسیته آن بین ۶۵۰ تا ۸۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.

ام‌دی‌اف را پس از تولید می‌توان روکش نمود. روکش‌‌های تزیینی علاوه بر زیبایی به دوام و کاربرد آن در محیط‌‌هایی مانند آشپزخانه کمک می‌کند. روکش ملامینه متداول‌ترین نوع روکش برای ام‌دی‌اف می‌باشد که در آن فرایند کاغذ نقش دار آغشته به چسب با فشار و حرارت پرس بر روی تخته چسبانده می‌شود.

این محصول ضمن دارا بودن خواص شبیه سایراوراق فشرده چوبی دارای برخی خواص برتر نیز می‌باشد که باعث ارتقاء بازار آن در بین سایر اوراق فشرده چوبی مانند تخته خرده چوب (نئوپان)، تخته لایه، تخته فیبر سخت و... شده است. در واقع این محصول ام‌دی‌اف ابتدا بعنوان جایگزین اوراق فشرده چوبی مطرح بوده و سپس در کاربردهای جایگزین چوب نیز بکار رفته است. در حال حاضر دامنه کاربردهای آن روز به روز در حال افزایش است. از جمله خصوصیاتی که باعث ایجاد کاربردهای متنوع ام‌دی‌اف شده عبارتند از:

• خصوصیات فیزیکی و مکانیکی بالا
• دامنه وسیع دانسیته (وزن مخصوص)، ضخامت و ابعاد ام‌دی‌اف قابل تولید
• قابلیت ابزار خوری، ماشین کاری و سنباده زنی
• سطوح صاف و متراکم
• قابلیت شکل پذیری و لبه‌‌های صاف
• عدم وجود معایب چوب
• پروفیل دانسیته یکنواخت و همگن
• قابلیت انجام رو سازی‌‌های مختلف همچون انواع روکشی‌‌های چوبی و غیر چوبی، رنگ آمیزی و غیره
• پایداری ابعاد و مقاومت به فشرده شدن
• زیبایی ظاهری، طبیعت ملایم و ظریف و حالات شبیه به چوب
• قیمت مناسب

تـولیـد انواع مختـلف این محصول در جـهان دامنـه کاربـرد آن را بـسیـار وسیـع کرده است. امروزه می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین ام‌دی‌اف بسیار متنوعی از جمله تخته‌‌های سه لایه یا یکنواخت و همگن، تخته‌‌های نازک و ضخیم در ابعاد مختلف، تخته ‌هایی با فرم آلدئید، کم فرم آلدئید یا بدون فرم آلدئید، تخته‌‌های تبدیل به سایز شده، روکش شده، لبه چسبانده، نقش برجسته، قالب گیری شده، ابزار خورده، پروفیل شده، با دانسیته‌‌های بسیار متنوع (کم یا زیاد)، مقاوم در برابر رطوبت، آب، آتش، قارچ، حشره و... را در بازارهای جهانی یافت.

محتویات  [نهفتن]  ۱ فرآیند تولید ۲ تاریخچه ام‌دی‌اف در ایران ۳ روش‌‌های استفاده از ام‌دی‌اف در صنعت ۴ مشخصات فنی ام‌دی‌اف ۵ انواع ام‌دی‌اف با خواص ویژه ۵.۱ ام‌دی‌اف نازک (Thin ام‌دی‌اف) ۵.۲ ام‌دی‌اف ضخیم (Thick ام‌دی‌اف) ۵.۳ ام‌دی‌اف با فرمالدئید کم (Low Formaldehyde ام‌دی‌اف-E1) ۵.۴ مقاوم در برابر رطوبت ۵.۵ مقاوم در برابر حشرات و قارچ‌ها ۵.۶ ام‌دی‌اف با وزن مخصوص بالا (High Density Fiberboard) ۵.۷ ام‌دی‌اف با وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard) ۵.۸ ام‌دی‌اف با روکش‌‌های تزئینی (Decorative surfaced ام‌دی‌اف) ۵.۹ ام‌دی‌اف‌های قالب گیری شده ۵.۱۰ ام‌دی‌اف‌‌های قابل انعطاف

فرآیند تولید [ویرایش]

ابتدا گرده بینه‌ها و یا مقطوعات چوبی در بخش چیپر به صورت چیپس درآمده و سپس چیپس‌ها در ریفاینر دفیبره می‌شوند. الیاف جداشده با چسب مخلوط گردیده و به رطوبت مناسب می‌رسند. مخلوط الیاف و چسب در فرمینگ بصورت کیک درآمده و در پرس فشرده می‌شوند. تخته‌ها پس از سرد شدن اندازه‌بری شده و بسته‌بندی می‌گردد.

تاریخچه ام‌دی‌اف در ایران [ویرایش]

نیاز بازار از طریق واردات تأمین می شود. ام‌دی‌اف وارداتی به هر دو صورت خام و روکش شده می‌باشد و عمدتاً از کشورهای ترکیه، اندونزی، روسیه، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، اتریش، فنلاند و... وارد می شوند.البته محصولات ترکیه و اندونزی به علت قیمت کمتر نسبت به سایرین و کیفیت نسبتا قابل قبول طرفداران بیشتری در بازار فعلی ایران دارند.اخیرا دولت برای حمایت از تولید کننده داخلی سیاست آنتی دامپینگ اتخاذ کرده و برای ورود محصولات ساخت ترکیه محدودیت قایل شده است. در سال ۸۲مقدار ۱۲۴۲۰۱ متر مکعب تخته صنعتی فشرده با جرم مخصوص متوسط وارد شده که نسبت به سال ۸۱ ٪۹۶ افزایش داشته‌است.از این مقدار واردات ۵۳٪ به صورت خام و ۴۷٪ روکش شده بوده است. این در حالی است که واردات روکش، ۱۰۷٪ نسبت به سال ۸۱ افزایش یافته است. در ایران شرکت‌های بسیاری توانایی روکش کردن نئوپان و ام‌دی‌اف خام را دارند. اکثر این شرکتها اقدام به وارد کردن ام‌دی‌اف خام نموده و پس از روکش کردن به بازار عرضه می کنند. روکش‌‌های مصرفی در ایران اغلب از نوع Foil Finish و PVC می باشند

روش‌‌های استفاده از ام‌دی‌اف در صنعت [ویرایش]

تخته فیبر نیمه سنگین فارغ از خصوصیات و ویژگی‌های آن( ام‌دی‌اف معمولی و یا خاص) در صنعت به صورت‌‌های خام یا روکش شده استفاده می شود. موارد کاربرد ام‌دی‌اف به صورت خام اندک بوده و معمولاٌ در بازار ن‌هایی مصرف کالای ساخته شده از تخته فیبر نیمه سنگین، ازام‌دی‌اف روکش شده و یا رنگ شده استفاده شده است. روش‌‌های استفاده از تخته فیبر نیمه سنگین به طور خلاصه در ذیل آمده است:

• ورق‌های خام ( بدون روکش)
• ورق‌های روکش شده و لبه‌‌های ابزار خورده
• پروفیل‌‌های روکش شده
• چسباندن پروفیل‌‌های ام‌دی‌اف روی صفحات

مشخصات فنی ام‌دی‌اف [ویرایش]

ابعاد ام‌دی‌اف به طور معمول عبارتند از: (ابعاد به میلیمتر می‌باشد)

• ۴۱۰۰×۱۸۳۰
• ۳۶۶۰×۱۸۳۰
• ۲۴۴۰×۱۸۳۰
• ۲۴۴۰×۱۲۲۰

البته اغلب سایزهای وارداتی از ایتالیا ۴۱۰۰×۲۱۰۰ و از کشور اتریش ۲۸۰۰×۲۰۷۰ و ۲۶۰۰×۲۰۷۰ می‌باشند.

ضخامت‌های تولیدی و معمول نیز به صورت ۳، ۴، ۶ ،۸ ،۱۰ ،۱۲، ۱۶، ۱۸، ۲۰، ۲۵، ۳۲ و ۳۸ میلیمتر است. طبق اظهار دبیر انجمن چوب ایران تقاضا برای ام‌دی‌اف به طور تخمینی بالغ بر ۱۴۰ هزار تن در سال میباشد. در بازار ایران در حال حاضر ابعاد بزرگتر طرفدار بیشتری دارد. با توجه به اینکه ضخامت‌های مختلف هر کدام کاربرد خاص خود را دارند ولی ضخامت‌های کمتر در حد ۳ میلیمتر که معمولاً برای درب سازی استفاده می شوند و ضخامت‌های بالاتر در حدود۱۲، ۱۶ و ۱۸ میلیمتر ازخریدار بیشتری برخوردار است. البته در مورد خریدار جزئی ام‌دی‌اف روکش شده رنگ روکش نیز نقش زیادی دارد.

انواع ام‌دی‌اف با خواص ویژه [ویرایش]

به طور کلی می توان تخته فیبرهای نیمه سنگین را از نظر خواص و ویژگی‌‌های آنها در دو گروه، تخته فیبر نیمه سنگین با خواص معمولی و یا خواص ویژه طبقه بندی کرد:
تخته‌‌های صنعتی خاص دارای ویژگی ‌هایی علاوه بر مشخصات معمول ام‌دی‌اف هستند که با اعمال تغییرات در پروسه تولید، با استفاده از چسب‌‌های مختلف یا مواد افزودنی گوناگون تولید می شوند. بعضی از انواع ام‌دی‌اف‌های خاص و موارد استفاده آنها به شرح زیر هستند

ام‌دی‌اف نازک (Thin ام‌دی‌اف) [ویرایش]

این تخته‌ها به کلاس‌های خیلی نازک mm۸/۱ تا mm ۵/۲، و از ۵/۲ تا ۶ میلی‌متر و ۴ تا ۶ میلی متر تقسیم می شوند (استاندارد EN-۶۲۲-۵) که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. از موارد کاربرد عمومی ام‌دی‌اف‌های نازک، کف کشوها، پشت کابینت ها، رویه درها و... می باشد. تمام روسازی قابل انجام روی ام‌دی‌اف معمولی روی ام‌دی‌اف نازک نیز اجرا میشود. از سایر موارد کاربرد ام‌دی‌اف‌های نازک عبارتند از دیوار کوب‌ها، پوشش‌‌های سقف، غرفه‌‌های نمایشگاهی، صنایع اتومبیل سازی، رویه لاستیک زاپاس(یدک) پشت صندلی، رویه در، تولید تخته‌‌های انحناءدار و... می باشد

ام‌دی‌اف ضخیم (Thick ام‌دی‌اف) [ویرایش]

ام‌دی‌اف‌های ضخیم طبق استاندارد EN-۶۲۲-۵ به کلاس‌های ۴۵-۳۰ میلی متر و ۶۰-۴۵ میلی متر تقسیم شده اند و جهت ساخت سازه‌‌های معماری، ستونها، پایه‌‌های میز، طاقها، رویه کاری(کابینت)، کف نیمکت و کلا" مواردی که صفحات ضخیم و بزرگ با خواص ماشین کاری (خصوصا" عمیق) مسطح و با سطوح صاف نیاز است، استفاده می شوند.

ام‌دی‌اف با فرمالدئید کم (Low Formaldehyde ام‌دی‌اف-E1) [ویرایش]

مقدار انتشار فرمالدئید ازام‌دی‌اف معمولی بسته به نوع چسب ومقدار آن کمی متفاوت است. انتشار فرمالدئیدام‌دی‌اف نباید بیشتر ازgr۱۰۰/mg۳۰ باشد (کلاسE۲ طبق استانداردEN-۶۲۲-۱) این کلاس ام‌دی‌اف قابل کاربرد در بسیاری از کاربردهای مبلمان و داخل خانه می‌باشد ولی تهویه مناسب در محل استقرار آنها نیز باید وجود داشته باشد تا فرمالدئید را از محیط خارج سازد. اما در بعضی موارد لازم است که ام‌دی‌اف با فرمالدئید کمتر یعنی با حداکثر انتشار فرمالدئید gr۱۰۰/mg۹ (استاندارد EN-۶۲۲-۱) استفاده شود. اکنون دربازار، ام‌دی‌اف- E۱ بعنوان ام‌دی‌اف استاندارد معمولی درآمده است. ام‌دی‌اف‌های با فرمالدئیدهای کمتر و حتی بدون فرمالدئید هم در صورت سفارش مشتری قابل تولید می باشد. ام‌دی‌اف با فرمالدئید کم در مکان‌هایی که تهویه به خوبی انجام نمیشود، مرطوب و گرم است و یا ساکنین آن احتیاجات و درخواست‌های خاص دارند مثل مدرسه ها، بیمارستانها و... استفاده می شود. همچنین در موزه‌ها و محل‌‌های نمایش نیز از ام‌دی‌اف کم فرمالدئید جهت کاستن از خوردگی فلزات استفاده می کنند.

مقاوم در برابر رطوبت [ویرایش]

تولید ام‌دی‌اف با خاصیت مقاوم در برابر رطوبت بیشتر برای مصارف در رطوبت نسبی محیط حداکثر ۸۰٪ با بهبود چسب اوره فرمالدئید معمولی مورد استفاده در تولید ام‌دی‌اف یا استفاده از یک چسب ضد رطوبت جایگزین امکان پذیر است. تمام خصوصیات مثبت ام‌دی‌اف معمولی در این نوع تخته‌ها به اضافه استحکام طولانی تر و تغییر ابعاد کمتر در اثر رطوبت موجود است.
طبق استاندارد EN-۶۲۲-۵ دو نوع کلاس برای اینگونه تخته‌ها وجود دارد. یکی ام‌دی‌اف.H برای استفاده‌‌های عمومی در محیط مرطوب و دیگری ام‌دی‌اف.HLS که برای استفاده اوراق متحمل بار در محیط مرطوب می باشد. موارد استفاده ام‌دی‌اف مقاوم در برابر رطوبت عبارتند از مبلمان حمام و دستشویی، کابینت دور ظرفشویی، کف پوشها، پنجره ها، پله‌ها، پروفیل‌های خاص و...

مقاوم در برابر حشرات و قارچ‌ها [ویرایش]

برای این منظور می توان ام‌دی‌افها را با پوشش‌‌های ضد آتش پوشاند یا مواد و نمک‌‌های خاص ضد آتش تیمار کرد. ولی بهترین راه اضافه کردن مواد ضد آتش در حین پروسه تولید است. موارد مصرف این نوع تخته‌ها بعنوان مثال: پوشش دیوارها، پارتیشن ها، قفسه فروشگاههاو...می باشد

ام‌دی‌اف با وزن مخصوص بالا (High Density Fiberboard) [ویرایش]

ام‌دی‌اف‌های استاندارد معمولی با ضخامت‌های ۱۹-۱۲ میلی متر معمولا" دارای دانسیته kg/m ۸۰۰-۶۵۰ هستند. دانسیته‌‌های بالاتر یعنی بالای ۸۰۰ نیز تولید و عرضه می شود.
در واقع با اضافه کردن فیبر، چسب و فشار در حین پروسه تولید اوراق سنگین تر تولید می‌شود، افزایش دانسیته قابلیت‌‌های ماشین کاری و سطح سازی (رنگ، روکش و...) را افزایش میدهد و نیز خصوصیات مکانیکی و فیزیکی ام‌دی‌اف نیز بهبود می یابد. از موارد استفاده این نوع ام‌دی‌اف‌های سنگین (HDF) عبارتند از کف پوشها، پله ها، قفسه‌‌های صنعتی، میز کار و...

ام‌دی‌اف با وزن مخصوص پائین(Low Density Fiberboard) [ویرایش]

LDF با وزن مخصوص kg/m ۶۵۰-۵۵۰ و ULDF با وزن مخصوص زیر kg/m ۵۵۰، جهت استفاده در مواردی که وزن کمتر مورد نیاز است و نیازی به استحکام بالا وجود ندارد یا در مواردی که خواص عایق صدا بودن مورد نیاز باشد تولید و عرضه می شود. این ام‌دی‌افها جهت ساخت پروفیل‌های تزئینی معماری، ساخت غرفه‌‌های نمایشگاهی و کلا" مواردی که جابجایی با دست مورد نیاز است و نیز حمل و نقل و ابزار خوری سریع مورد نیاز است، کاربرد دارد.

ام‌دی‌اف با روکش‌‌های تزئینی (Decorative surfaced ام‌دی‌اف) [ویرایش]

مهمترین و غیر قابل تفکیک‌ترین کاربرد یا آماده سازی ام‌دی‌اف جهت کاربرد ن‌هایی، روسازی آن و خصوصا" روکش کردن آن می باشد. انجـام عملیات روکش کردن ام‌دی‌اف امروزه جـزء خدمات ضروری تولیدکنندگان ام‌دی‌اف به خریداران می‌باشد بطوریکه معمولا" اکثر کارخانجات بزرگ تولید ام‌دی‌اف دارای خطوط روکشی هم هستند. انواع روکش‌ها شامل روکش‌‌های چوبی (گونه‌‌های مختلف)، کاغذی، ملامینه، PVC و... میشوند

ام‌دی‌اف‌های قالب گیری شده [ویرایش]

در این روش تخته ام‌دی‌اف به شکل خاصی که در پرس به آن داده می‌شود تولید می شوند مانند رویه درهای طرح دار و حالت دار، یک تکه ام‌دی‌اف یا در کابینت و کشو و پنجره و... این محصولات را می توان به راحتی روکش نمود (پرس ممبران) و عرضه بازار مصرف کرد. اخیراً واردات این رویه درها به ایران در حال رونق گرفتن است.

ام‌دی‌اف‌‌های قابل انعطاف [ویرایش]

بوسیله یک پیش تیمار شیمیایی روی ام‌دی‌اف با ترکیبات الکالین، می توان به آن خواص پلاستیک (موقتی) و قابلیت انعطاف و شکل پذیری را داد